سرمایه گذاران سعی می‌کنند ثروت دارایی خود را به نحو مؤثری مدیریت کنند و با محافظت از عواملی همچون تورم، مالیات و سایر عوامل، بیشترین بازده را کسب نمایند. پس ‌به این دلیل است که مردم پس انداز می‌کنند (جونز، ۱۳۸۶) دو نوع سرمایه گذاری وجود دارد: اول سرمایه گذاری فیزیکی که در آن منابع مالی در دارایی های فیزیکی به منظور تولید کالا و خدمات و با هدف حداکثر کردن ثروت و کسب سود، صرف می‌شوند. دوم سرمایه گذاری های مالی که در آن منابع مالی در دارایی های مالی صرف می‌شوند. سرمایه گذاری در سهام شرکت ها و اوراق قرضه از سرمایه گذاری های مالی به شمار می‌روند.(خاض، خادم خراسانی،۱۳۹۰، فصل­نامه­علمی­دانشجویان شماره۸)

بیشتر سرمایه گذاران (با افق سرمایه گذاری کوتاه مدت) سهام بسیار نقدشونده را بر سهام کم نقدشونده ترجیح می‌دهند. منظور از نقدشوندگی صرفاً سهولت در خرید و فروش دارایی مورد نظر است (مهرانی و رسائیان، ۱۳۸۸).

اخیراًً اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان یکی از معیارهای مهم نقدشوندگی سهام و همچنین به عنوان یکی از اجزای مهم ساختار بازار سرمایه، تحقیقات زیادی را به خود اختصاص داده است. نیاز به درک و اندازه گیری عوامل تعیین کننده اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش معامله گران در ارزیابی ساختار بازار رقابتی بسیار ضروری است. (احمدپور و رسائیان، ۱۳۸۵)

نقدشوندگی شرکت در ادبیات مالی به دو مفهوم است، نقدشوندگی دارایی‌های واقعی آن و نقدشوندگی سهام آن یک دارایی، هنگامی نقد محسوب می شود که بتواند با سرعت و هزینه ای کم به وجه نقد تبدیل شود. این تعریف هم شامل دارایی های واقعی و هم شامل دارایی های مالی می شود. مفهوم اول نقدشوندگی، نقدشوندگی دارایی های واقعی شرکت است که طبق آن یک شرکت نقد شونده محسوب می شود که اگر نست بالایی از دارایی های نقدی همچون وجوه نقد در ترازنامه­اش داشته باشد.

مفهوم دوم، نقدشوندگی سهام مورد معامله شرکت است. طبق این مفهوم یک شرکت در صورتی نقدشونده محسوب می شود که سهام آن از نقدشوندگی بالایی برخوردار باشد. نقدشوندگی دارایی های شرکت از طریق دارایی های واقعی آن در بازار تعیین می شود. (۲۰۰۸، Goplan et al.)

در حالی که نقدشوندگی سهام آن، در بازارهای مالی تعیین پذیر است.

نقد شوندگی یکی از دغدغه های کسانی است که اقدام به معامله سهام می‌کنند یا زیرساخت های معاملاتی را مدیریت می نمایند. یکی از مهمترین شاخص ها در بررسی وضعیت بازار، قابلیت نقدشوندگی اوراق بهادار موجود در آن است. بالا بودن میزان نقدشوندگی در یک بورس نشان دهنده موفقیت آن بازار در شفاف سازی اطلاعات و نزدیکی قیمت اوراق بهادار به ارزش ذاتی آن ها است. (سعیدی و دادار، ۱۳۸۶، شماره ۱۶، ص ۱)

نقدشوندگی یکی از ابعاد مهم فرایند تخصیص بهینه منابع به شمار می‌آید. قابلیت نقدشوندگی میزان نزدیکی دارایی مالی به پول نقد را بیان می‌کند. قابلیت نقدشوندگی یک دارایی مالی از طریق قابلیت تبدیل آن دارایی به وجه نقد در هر زمان و بدون تحمل زیان ارزیابی می شود. یکی از مهمترین کارکردهای بازارهای مالی به ویژه بازار سرمایه، تبدیل انواع دارایی ها به اوراق بهادار و سپس افزایش قابلیت نقدشوندگی اوراق بهادار و کاهش صرف ریسک مربوط به نقدشوندگی است. (سعیدی، دادار، مطالعات مدیریت صنعتی شماره ۱۶)

سهام دارای قابلیت نقدشوندگی بالا، طبیعتاً ریسک نگهداری کمتری دارد، زیرا سرعت تبدیل به نقدآن بالا است. ‌بنابرین‏ سرمایه گذاران به دلیل داشتن ماهیت ریسک گریزی^[۴] سعی در انتخاب سهامی دارند که قابلیت نقدشوندگی بالایی داشته باشد تا در مواقع لزوم فروش سهام را با سرعت بالا و در زمان کم و با کمترین تغییر قیمت انجام دهند. در این صورت پیش‌بینی میزان نقدشوندگی یک سهم با بهره گرفتن از اطلاعات مربوط به میزان نقدشوندگی ماه های قبل از بسیار مفید خواهد بود. (همان منبع، شماره ۱۶)

۱-۳- اهمیت و ضرورت تحقیق

اثر اطلاعات حسابداری بر بازار سرمایه یکی از مهمترین موضوع های مورد تحقیق در حسابداری است. تحقیق درباره این موضوع بیانگر این مطلب است که تهیه اطلاعات مربوط در تصمیم گیری استفاده کنندگان شامل سرمایه گذاران از اهمیت ویژه ای برخوردار می‌باشد.

هدف اصلی مدیریت مالی حداکثر کردن ثروت سهام‌داران یا ارزش شرکت است و مزیت این هدف شامل توجه به ریسک عملیاتی و توجه به بازده سهام‌داران می‌باشد

سرمایه گذاران در هنگام تصمیم گیری باید اثر شرایط بلند مدت مالی و اقتصادی و متغیرهای خاص را مدنظر قرار دهند. از آنجایی که وظیفه حسابداری اندازه گیری این متغیرهای خاص است، انتظار می رود که سرمایه گذاران اطلاعات حسابداری منتشره را در هنگام تصمیم گیری مدنظر قرار دهند. از آنجایی که ریسک عملیاتی کفایت و کارایی مدیریت را در ساختار دارایی های شرکت به تصویر می کشد، در این تحقیق فرض شده است که این متغیر، اطلاعات مربوط را برای تصمیمات سرمایه گذاری فراهم می‌کند.

۱-۴- اهداف تحقیق (شامل اهداف علمی، کاربردی و ضرورت های خاص انجام تحقیق)

از آنجایی که سرمایه گذاران دارای نقش محوری و حیاتی در بازار سرمایه هستند، لازم است موجباتی فراهم شود که آنان به سرمایه گذاری در سهام ترغیب شوند و از طرفی سایر سرمایه گذاران بتوانند ثروت خویش را حفظ کنند. هدف سرمایه گذاران از سرمایه گذاری در دارایی های مالی از جمله سهام عادی کسب سود و بازده مورد انتظار از سرمایه گذاری است.

خریداران سهام عادی از روش های مختلفی خواهان تامین نرخ بازده مورد انتظار هستند. ‌بنابرین‏ هدف کلی تحقیق حاضر این است که با تجزیه و تحلیل ریسک عملیاتی و پیدا کردن ارتباط آن با ریسک عملیاتی و بازده مبادرت به استخراج معیارهایی نماید تا از این طریق سرمایه گذاران را قادر نماید، سهام شرکت‌ها را با یکدیگر مقایسه کرده و در نهایت سهام مورد نظر خود را با اطمینان بیشتری خریدار یا تعویض نمایند.

۱-۵- چارچوب نظری تحقیق