۳–۵-۲-۲-اشکال بیمه های خصوصی
سومین وآخرین روش متداول قرن نوزدهم برای مقابله با تهیدستی مزدبگیران اشکال مختلف بیمه های خصوصی بود.ازدیدگاه افراد بیمه شده مؤسسات تجاری بیمه عمروبیمه هایی ازاین قبیل هیچگاه نتوانسته اندخودشان راباضرورت های حمایتی آنان تطبیق دهند وعلت آن هم معلوم است چراکه بیمه عمر کاربزرگ خاصی است که تنها با توجه به محاسبات احتمالی قابل اعتمادوبراساس ضوابط حقوقی دقیق ومحکمی قابل اجراست ودراغلب مواردباتوجه به جنبه انتفاعی طرح ریزی واجرامی شود وبه ندرت درمسیرهدفهای تامین اجتماعی ازآن استفاده میگردد.
۶-۲-۲-طرح تامین اجتماعی بیسمارک(هالت، ۱۳۵۸،۳۴)
دراواخرقرن نوزدهم دولتهای اروپایی متوجه شدند که قوانین وضع شده جهت حمایت از کارگران وافراد کم درآمد نمی توانند به نحومطلوب بیمه دوران پیری وبیمه عمرراپوشش دهند وبا افزایش فشارهای اجتماعی لزوم ایجاد سازمانها ونهادهای مستقل جهت مقابله با فقروتنگدستی درجامعه با تضمین دولت احساس گردید واین اندیشه منجربه پیدایش سازمانهای تامین اجتماعی شد.براین اساس درزمان امپراطوری ویلیام اول که بیسمارک صدراعظم المان بود درنوامبر۱۸۸۳میلادی اولین طرح بیمه های اجتماعی بوجودآمد.که تقریبابرای مدت سی سال منحصربه فرد وبدون تغییرباقی ماند .علت این امروجود جرایانات کارگری متشکل ازسالهای قبل در این کشوربود که در سایه آن وصول بیمه اجباری با شرکت کارفرما وبیمه شده بوجودآمد ونحوه عمل بدین صورت بود که بیمه شده فقط حق بیمه می پرداخت و کارفرما فقط درمورد بیمه بیماری سهمی رابه عهده می گرفت . بطورکلی سیستم بیمه های اجتماعی المان درسه نوبت به ترتیب بیمه بیماری در سال ۱۸۸۳،بیمه حوادث ناشی از کاردرسال ۱۸۸۶وازکارافتادگی وبازنشستگی در سال ۱۸۸۹بوجود آمد وتمام انواع این بیمه ها برای حقوق بگیران شاغل درصنایع اجباری بود.در این راستا کشورهای دیگراروپایی نیزبرنامه های مشابهی را به اجراء درآوردند.
۷-۲-۲-عوامل توسعه تامین اجتماعی (هالت، ۱۳۵۸،۴۲-۴۴)
۱-۷-۲-۲-رشدجمعیت :
رشدسریع جمعیت به علت کاهش مرگ ومیرنوزادان و نیزافزایش طول زندگی افراد که خود ناشی ازپیشرفت علم پزشکی بود،به مشکلات فقر وبیکاری درجامعه دامن زد.نظریه جمعیت توماس رابرت مالتوس نیزازاین واقعیت نشأت گرفته است .او معتقد بود که اگرمحدودیتی در مقابل رشد جمعیت نباشد نرخ طبیعی تولید مثل سبب می شود که جمعیت به صورت تصاعدهندسی افزایش یابد.اما افزایش تولید مواد غذایی حداکثربصورت تصاعد حسابی خواهدبود،به نظرمالتوس دونوع مانع که یکی پیشگیرودیگری قزعی است رشد جمعیت را محدود میسازد.موانع پیشگیرازطریق کنترلهایی که مردم اعمال میکنند نرخ زادوولد را کاهش میدهد و موانع قطعی درصورت موثرنبودن موانع پیشگیری با تشدید قحطی و گرسنگی نرخ مرگ ومیررا افزایش میدهد به طورکلی رشد سریع جمعیت وافزایش تعداد افراد پیر و از کار افتاده،لزوم توجه به آنان را روشن ساخت که روزبه روزبه تعداد این افراد در جامعه اضافه می گشت.
۲-۷-۲-۲-جنگهای جهانی اول ودوم :
گرچه طرحهای بیمه اجتماعی قبل از جنگ متضمن مواردی برای مقابله با حوادث مختلف اجتماعی درزندگی بود،اما برای تامین اجتماعی احتیاجات عموم کافی نبود و تنها شامل کسانی می شد که به موجب قرارداد کار به استخدام درآمده بودند و کسانی که به حساب خود کارمی کردند مورد حمایت قرارنمی گرفتند.و وقوع جنگهای اول ودوم خود به عنوان عامل دیگرتغییراجتماعی واقتصادی وانگیزه ای باری جلب توجه بیشتر به امورخاص اتباع کشورهای جنگ زده گردید چراکه عدم امنیت وضعف اقتصادی که ازطریق جنگ اول با مابقی گذاشتن میلیونها خانواده بی سرپرست و معلول به وجود آمده بود،موجب برپا داشتن فعالیتهای اجتماعی متنوعی برای نجات نیازمندان گردید،کم کم مسئولیت همگانی دربرابر نظام اقتصادی واجتماعی برانگیخته شد ودراین رهگذرمللی که از جنگ رخصت پیدا کره بودند حول میثاقی به نام پیمان ملل گرد آمده وبه منظورجلوگیری ازتکرار واقعه سازمان ملل متحد را بنیاد نهادند.
تحت تاثیر این پیمان ،سازمانهای فرعی بی شماری در زمینه رفاه اجتماعی ایجاد گردید،در سال ۱۹۱۹دفتربین المللی کار(ILO)که درآن زمان سازمان بین کارنامیده می شد بر اساس اساسنامه ای که طبق آن هرساله با برپایی کنفرانسی نمایندگان سه جانبه دولت ،کارگران و کارفرمایان را در محلی به دور هم گرد می آورد، درجهت حمایت کارگران درقبال بیماری وحوادث ناشی از کار و ارائه پیشنهاداتی برای ایام پیری وحقوق آنان درکشورهای غیرموطن ارائه نمود و روز به روز دامنه فعالیت خود را گسترده ساخت . درتشکیلات این نهاد سه جانبه که تحت مدیریت نمایندگان دول ،کارگران .کارفرمایان اداره می شود ومقررآن در ژنو میباشد از دیر باز شاخه ای تحت عنوان دپارتمان تامین اجتماعی مسولیت هدایت و نظارت برمصوبات رفاهی درخصوص امرکاروکارگری را عهداراست .با این وجود در سال ۱۹۲۷مقررات بینالمللی بیمه بیکاری به صورت ی بند در دهمین کنفرانس بینالمللی کارمطرح وازسوی مشاوران فنی اتحادیه های ملی انجمنهای کمکهای متقابل وصنعت های بیمه بیماری کشورهای شرکت کننده به منظورهماهنگی کوششهای جمعی جهت توسعه و تحکیم بیمه بیماران ازطریق تبادل منظم اطلاعات تشکیل سازمانی به صورت یک اتحادیه رسمی را پیشنهاد نمودند(هالت، ۱۳۵۸،۵۱-۵۲)
این پیشنهاد با حمایت صمیمانه سازمان بینالمللی کار(ILO)روبروشد وبه این ترتیب درتاریخ چهارم اکتبر۱۹۲۷درشهربروکسل نمایندگان ۹کشوراروپایی شرکت کننده کنفرانس بینالمللی مستقلی برای هدایت اتحادیه های ،ملی انجمن های کمکهای متقابل و صندوقهای بیمه بیماری کشورهای خود بنیاد نهادند ودبیرخانه این کنفرانس را در دفتر (ILO)درژنومستقرشد. در سال ۱۹۳۹تصمیم برآن شد که دامنه کاربه بیمه ازکارافتادگی ،سالمندی،وبازماندگان نیزگسترش یابد ودرنتیجه نام کنفرانس بینالمللی به کنفرانس بیمه های اجتماعی تغییریافت. در سال ۱۹۳۲روزلت رئیس جمهورامریکا برای اولین بار اصطلاح تامین اجتماعی را درطرح جدید خود مطرح ساخت و در سال ۱۹۳۵درقالب قانون تامین اجتماعی طرحهایی از بیمه های اجتماعی را به وجود آورد که بیمه ازکارافتادگی بیمه عمر وبیمه بیکاری راشامل می شد.
درشب شروع جنگ جهانی دوم کشور زلاندنو طرح تامین اجتماعی خود را درقالب یک قانون با وضع مالیات همگانی برای تامین هزینه های آن به تصویب رساند و در خارج ازآن کشورتوجه زیادی را به خود جلب کرد وازاین زمان به بعد است که دفتربین المللی کارتحت تاثیر مشخصات جالب آن قرار گرفته وتا جایی که ممکن بودآن رااشاعه داد. درحقیقت جنگ جهانی دوم شتابی عظیم به روند پیشرفت تامین اجتماعی بخشید و عقیده عمومی برآن است که درصورت عدم وقوع جنگ جهانی دوم تصورپیشرفت و راهی که این جنبش عظیم قرن بیستم یعنی تامین اجتماعی دنبال می کرد ، مشکل می نمود.چرا که جنگ بهترین شرایط را برای گسترش خدمات اجتماعی به وجود آورد ،مردم در این زمان بیشترخواستارمداخله دولت درامرتوسعه تامین اجتماعی میگردیدند،خصوصاً در بیشترکشورهایی که علیه نازیها می جنگیدند میل و اشتیاق برای تامین اجتماعی با دنیای بهتری که ملتها بخاطرایجاد آن می ستیزند پیوند یافت.