تعریف عملیاتی
سیاهه خانوادگی خودسنجی، ویرایش دوم برای سنجش خانواده ناکارآمد در نظر گرفته شده است. این آزمون بر اساس مقیاس درجه بندی لیکرت تهیه شده و پاسخ به سوال ها، پنج درجه ای است. سیاهه خانوادگی خودسنجی دارای پنج خرده مقیاس به شرح زیر است: عبارتند از: شایستگی / سلامتی، تعارض ، پیوستگی ،رهبری، بیانگری
- زندگی معنوی:
تعریف مفهومی.
زندگی معنوی در قالب رابطه شخصی فرد با قدرت بالاتر و رفتارها و تفکرات مرتبط با آن تعریف شده است . زندگی معنوی در این مطالعه، با مذهبی خاص مرتبط نیست و برای هر فرد قابل دسترس است. همین طور ، با سازمان ها در ارتباط نیست و بدین ترتیب، در قالب چگونگی حضور فرد در خدمت مذهب به جای ارتباط با قدرت بالاتر تعریف نمی شود. زندگی معنوی اصلی، به این شکل تعریف شده است :” پیوند با قدرت بالاتر ، درگیری آیینی ، توانایی داشتن ایمان و عقیده ، احساس معنی دار بودن ، درگیر در جامعه یا صحبت کردن با کسی در ارتباط با عقیده و تجارب معنوی “. ابعاد دیگر زندگی معنوی عبارت است از فعالیت های هستی گرایانه ، کاربردهای فردی و بینش. فعالیت های هستی گرایانه عبارتند از : دیدگاه گیری معنوی و انعکاس معنی در زندگی روزمره. کاربردهای فردی آن نیز شامل فروتنی و به کارگیری معنویت در زندگی روزمره است. بینش، شامل توانایی پذیرش چیزهایی است که قابل تغییر نیستند (هتچ[۲۳]۱ ، بورگ[۲۴]۲ ، ناییرهاس[۲۵]۳ و هیلمیچ[۲۶]۴ ، ۱۹۹۸ ) .
تعریف عملیاتی
مقیاس باورها و درگیری معنوی[۲۷]۲٫ این ابزار چهار خرده مقیاس دارد که عبارتند از: معنویت اصلی[۲۸]۳ باور به قدرت بالاتر، ماهیت ارتباط، ارتباط واقعی، تجارب واقعی، تجارب معنوی، احساس معنی، داشتن عقیده و درگیری (مشغول شدن) معنوی (کریمر[۲۹]۵، آیرون سون [۳۰]۶، پور[۳۱]۷، ۲۰۰۹)
– اسناد به منابع اقتدار اخلاقی [۳۲]۸
تعریف مفهومی
اسناد به منابع اقتدار اخلاقی این چنین تعریف شده است: “سطح اسناد داده شده تاثیر به منابع قدرت در امر تصمیم گیری اخلاقی “. به عبارت دیگر، اسناد به منابع اقتدار اخلاقی عبارت است از آنچه اشخاص یا گروه ها بر تصمیم گیری اخلاقی فرد تاثیر گذاشته اند. منابع تاثیرگذاری اقتدار اخلاقی عبارتند از : الف) خود علاقه مندی ب) خانواده ج) معلمان، دوستان و رسانه ها د) بهزیستی جامعه ت) برابری پ) مؤسسات مذهبی ش) مؤسسات دولتی (وایت،۱۹۹۷).
تعریف عملیاتی
مقیاس منابع اخلاقی تجدید نظر شده[۳۳]۹
این مقیاس شش سوال اخلاقی متفاوتی را برای شرکت کنندگان طراحی کرده‌است که به صورت بلی یا خیر جواب می‌دهند و در زیر جواب، دلایلشان رامی نویسند. شرکت کنندگان سپس، در یک مقیاس لیکرت صفر تا ده، درجه بندی می‌شوند (وایت،۱۹۹۶).
تاثیرات هیجانی:
– همدلی
تعریف مفهومی
همدلی به عنوان هیجانی چند بعدی تعریف شده است ( به عنوان مثال تمایلات حالتی یا موقعیتی،که موارد فهم دیدگاه دیگران، تجربه دلسوزی و متاسف شدن برای دیگران وتوانایی انتقال موارد فوق الذکر به موقعیت های مصنوعی (یا قرار گرفتن در موقعیت تصنعی) را شامل می شود.
هیجان اخلاقی همدلی، به صورت مجزا تعریف شده است، امّا با تمایلات موقعیتی، دیدگاه گیری ، نگرانی همدلانه ، آشفتگی فردی و خیالبافی در ارتباط است . دیدگاه گیری معنوی، شامل تمایل خود انگیخته به قبول دیدگاه دیگری است . نگرانی همدلانه، شامل تمایل به تجربه احساسات دلسوزانه نسبت به افراد بدشانس است و آشفتگی فردی، شامل تمایل به تجربه اضطراب روانی و آشفتگی در پاسخ به دیگران است . خیالبافی، شامل تمایل به استفاده از قوه تخیل و پس و پیش کردن موقعیت های خیالی راگویند(داویز [۳۴]۱، ۱۹۹۶).
تعریف عملیاتی
شاخص واکنش بین فردی[۳۵]۲
شاخص واکنش بین فردی از ۲۸ سوال تشکیل شده است . این ابزار، از چهار خرده مقیاس تشکیل شده است : انتخاب دیدگاه ( تمایل خود به خود به اتخاذ دیدگاه دیگری)، علاقه همدلانه (تمایل به تجربه احساسات دلسوزانه برای افراد بد شانس)، آشفتگی فردی ( تمایل به تجربه آشفتگی و ناهمدلی در پاسخ به آشفتگی دیگران)، و خیال پردازی یا تجسم کردن ( تمایل به تصور انتقال خود به موقعیت های ساختگی)) بیون، برین و هال، ۲۰۰۴).
تعریف مفهومی
“شرم” به عنوان یک ارزشیابی کلی منفی و دردناک از خود، تعریف شده که با احساسات بی ارزشی و فقدان قدرت در ارتباط است . شرم، پنهان‌کاری، گریز، یا مقابله مثل کردن را تحریک می‌کند، و در مقایسه با گناه، اغلب دردناک وآسیب زننده است (هاریز[۳۶]۱،۲۰۰۶).
تعریف عملیاتی
آزمون عاطفه خود آگاه[۳۷]۱
پرسشنامه ای است که بین حالت‌های هیجانی شرم و احساس گناه، تمایز قائل می شود . در شرم بیشتر تمرکز بر روی خودارزشیابی های منفی است. شکل کوتاه آزمون عاطفه خود آگاه از ۴۴ سوال تشکیل شده است که بین حالت‌های هیجانی شرم وگناه تمایز قائل می شود .این مقیاس بر اساس اصطلاحات رفتاری – نه بر اساس زبان انتزاعی- تنظیم شده است (تراسی[۳۸]۲، رابینز[۳۹]۳وتانجنی،۲۰۰۷) .
- احساس گناه
تعریف مفهومی
احساس گناه معمولا در مقایسه با شرم کمتر، دردناک تعریف شده است، زیرا با رفتار ویژه در ارتباط است و با خودپنداره ارتباطی ندارد..با وجود این، احساس گناه می‌تواند دردناک باشد و با بیش مشغولی های عیب جویانه ای همراه گردد. احساسات مرتبط با احساس گناه عبارتند از:تنش، پشیمانی و تاسف. احساس گناه، اعتراف ، عذرخواهی و بیان عمل انجام شده را بر می انگیزاند(همان منبع).
تعریف عملیاتی
برای سنجش احساس گناه، از آزمون عاطفه خود آگاه نسخه کوتاه شده سه استفاده شد،که درقسمت متغیر شرم توضیح داده شده است.
شایستگی قضاوت اخلاقی:
تعریف مفهومی
شایستگی قضاوت اخلاقی به عنوان توانایی استدلال شناختی به طور منطقی و کاربرد اصول اخلاقی در موقعیت ها معنی می شود (لیند[۴۰]۱،۲۰۰۶).
تعریف عملیاتی
آزمون قضاوت اخلاقی[۴۱]۲ :
آزمونی است که شایستگی قضاوت اخلاقی را می سنجد و تصمیم گیری های آن بر اساس اصول درونی است.آزمون قضاوت اخلاقی، برخی از ویژگی‌های نظریه رشد اخلاقی گلبرگ را دارد ، اما از بعد نظری بر پایه مدل “لیند” بنا شده است (لیند،۲۰۰۶).
چارچوب نظری تحقیق:
این پژوهش بر مبنای دو جهت گیری یعنی ساختارگرایی شناختی و یادگیری شناختی- اجتماعی سازمان یافته است که قصد برآن است آن ها را با هم ترکیب کند یا پلی بین این دو جهت گیری ایجاد کند، با توجه به دوجهت گیری، متغیرهایی متناسب با آن ها انتخاب و در الگو ارائه شده است. به این ترتیب الگوی مفهومی فرضی از روابط بین متغیرهای تحقیق به شرح زیر ارائه می‌گردد:
نمودار ۱-۱: الگوی مفهومی فرضی از روابط متغیرهای تحقیق
در شکل فوق، الگوی اندازه گیری و معادله مفروض (متغیرهای مکنون در بیضی ها و متغیرهای مشاهده شده در مربع ها) نشان داده شده است:
