1. 1. انگیزش منفی: شامل فقدان یا از دست دادن علاقه به فعالیت‌هایی که فرد معمولاً آن ها را ترجیح می داده و افکار خودکشی

1. 1. تغییرات رفتاری: معمولاً شامل کاهش در نرخ انجام کارها و فعالیت‌های رفتاری عادی فرد.

1. تغییرات نباتی: معمولاً شامل بی خوابی، کاهش اشتها و از دست دادن علاقه به فعالیت‌های جنسی.

اضطراب و معلمان؛

تحقیقات مختلف روان شناسان این واقعیت را نشان داده است که اضطراب در حافظه و یادگیری یک معلم اثر منفی دارد. در صورتی که منشأ اضطراب معلمان شناخته نشود و برای جلوگیری از آن اقدامات مفید و مؤثری انجام نگیرد، و بدتر آنکه بر شدت آن نیز افزوده گردد، ممکن است مرحله ای فرا رسد که معلم گرفتار نوعی روان نژندی یا نوروز اضطراب شود.

نوروز اضطراب یکی از شایعترین ناراحتی ها و کسالتهای روانی است که معلمان بیش از کسانی که مسئولیت تصمیم گیری و آموزشی ندارند به آن گرفتار می‌شوند.

معلمی که ‌به این عارضه گرفتار آمده است گاه در منزل و یا در محیط‌های عمومی یا در کلاس درس دچار حملات اضطرابی می شود و به طور کلی شایعترین اختلالی است که شخصیت سالم و بارور یک معلم را با مشکل مواجه می‌سازد و غالباً حملات اضطرابی قبل یا بعد از یک دوره افسردگی مشاهده می شود.

علائم نوروز اضطراب:^[۱۲]

1. 1. طپش قلب؛

1. 1. خستگی زودرس؛

1. 1. احساس تنگی تنفس؛

1. 1. عصبانیت؛

1. 1. درد قفسه صدری؛

1. 1. آه کشیدن؛

1. 1. سرگیجه؛

1. 1. احساس از حال رفتن؛

1. 1. نگرانی؛

1. 1. سر درد؛

1. 1. لرزش اندامها؛

1. 1. ناراحتی از تنفس؛

1. 1. بیخوابی؛

1. 1. اندوه؛

1. 1. لرزش عمومی بدن؛

1. 1. خستگی مداوم؛

1. 1. عرق کردن؛

1. 1. ترس از مرگ؛

1. 1. احساس خفگی؛

1. 1. سکته قلبی؛

1. 1. لرز عصبی؛

1. 1. تکرار ادرار؛

1. قی و اسهال و در مواردی نیز فلج و کوری.

ویژگی های کسانی که دارای بهداشت روانی خوبی هستند.^[۱۳]

1. 1. درباره خویشتن احساس آسودگی دارند؛

      • • هیجانهایشان بر آنان فرمان نمی رانند. یعنی بیم و خشم، عشق، رشک، گناه، تشویشهایشان، تلخ کامیهای زندگی را بی آنکه پریشان شوند می‌پذیرند؛
      • • توانایی‌های خود را نه دست کم می گیرند و نه بیش از اندازه؛
      • • ‌کاستی‌های خود را می‌پذیرند؛
      • • احترام به خود را پاس می دارند؛
      • • احساس می‌کنند که با بیشتر اوضاعی که پیش می‌آید توانایی رویارویی دارند؛
      • از خوشیهای ساده روزانه خشنودی برمی گیرند.

1. درباره دیگران نیک احساس می‌کنند؛

   • • می‌توانند به دیگران مهر بورزند و سودهای آنان را در نظر بگیرند؛
   • • با دیگران چنان پیوندهای شخصی پدید می آورند که خشنودی بخش و پایدار می‌باشند؛
   • • از خود توقع دارند که دیگران را دوست بدارند و به آنان اعتماد بورزند و اطمینان دارند که دیگران آنان را دوست خواهند داشت و به آنان اعتماد خواهند کرد؛
   • • به تفاوت‌های بسیاری که از میان مردم می‌یابند احترام می‌گذارند؛
   • • دیگران را به زور به کاری وانمی دارند و به دیگران اجازه نمی دهند که آنان را بزور بکاری وادارند؛
   • • می‌توانند احساس کنند که جزئی از گروه هستند؛
   • • در برابر همسایگان و دیگران احساس مسئولیت می‌کنند؛
   • • برای ‌پاسخ‌گویی‌ به درخواستهای زندگی توانا هستند؛
   • • دشواریهایشان را، که پدید می‌آیند چاره جویی می‌کنند؛
   • • مسئولیت هایشان را می‌پذیرند؛
   • • هرگاه شدنی باشد پیرامون خویش را شکل می بخشند و هرگاه بایسته باشد با آن سازگار می‌شوند؛
   • • برای آینده برنامه می ریزند. ولی از آینده نمی هراسند؛
   • • تجربه ها و اندیشه‌های تازه را خوش می دارند؛
   • • از ظرفیت های طبیعی خود بهره گیری می‌کنند؛
   • • برای خویش ‌هدف‌های‌ واقع بینانه پدید می آورند؛
   • • می‌توانند برای خود بیندیشند و تصمیمات خود را بگیرند؛
   • و در کاری که می‌کنند بهترین کوشندگی را به کار و از انجام دادن آن خشنودی به دست آورند.

دلایل اهمیت موضوع فشار شغلی؛

امروزه فشار شغلی به عنوان یکی از موضوعات مهم مطالعه درباره رفتار سازمانی مطرح می‌باشد و به دلایلی چند در اقدامات مربوط به مدیریت نیروی انسانی راه پیدا ‌کرده‌است از جمله می توان به دلایل زیر اشاره نمود:

1. 1. چون فشار شغلی می‌تواند برای کارکنان و به ویژه معلمان اثرات مخرب فیزیولوژیکی و روان شناختی داشته باشد این پدیده در تندرستی آنان اثر سوء می‌گذارد و نقش آن ها را در اثربخشی سازمان کاهش می‌دهد.

1. 1. اهمیت حیاتی بررسی فشار شغلی تنها به خاطر رنج و ناراحتی شدید جسمانی و روانی برای افراد به وجود می آورد نیست بلکه ‌به این دلیل است که حتی به صورت غیرمستقیم و به میزان قابل توجهی به مشکلات اجتماعی و اقتصادی جوامع امروز مربوط می شود.

1. با کنترل فشارهای شغلی اخلالگر در کنش انسان‌ها، می توان سازمان‌ها را به نحو مؤثرتر اداره کرد.

پیشینه تحقیق در ایران:

بررسی تحقیقات گذشته و تحلیل آنچه که به طور مستقیم و تا حدودی غیرمستقیم به موضوع ارتباط دارد ضروری به نظر می‌رسد، چرا که پس از مطالعه نظری و ارتباط آن با پژوهش‌های حاضر دید وسیعی به خواننده می‌دهد و همچنین با پژوهش‌های قبلی و ارتباط آن با حیطه موضوع مورد مطالعه آشنا گردد.

در اکثر تحقیقات که بر روی فشار روانی انجام گرفته بیشتر حول محور منابع فشار و رابطه آن با بیماری‌های جسمی و اختلالات روانی تنی صورت گرفته بجز تعداد محدودی که در زمینه (ارتباط فشار روانی با عملکرد کارکنان) تحقیق شده مابقی جزء دسته اول قرار می‌گیرد. لذا در بررسی‌ها و مرور تحقیقات گذشته ضمن ارائه نتایج تحقیق با موضوع حاضر به تعدادی از مطالعات و تحقیقات مرتبط با فشار روانی اشاره شده است:

1. 1. ابطحی و الوانی (۱۳۷۱) در تحقیقی تحت عنوان «بررسی فشارهای روانی مدیران در بخش صنعت» وجود فشار روانی در محیط کار را مورد تأیید قرار داده‌اند همچنین نتایج حاکی از آن است که اکثر مدیران بخش صنعت، محیط کار را (۵۷%) باعث ایجاد فشار روانی دانسته اند و سپس محیط اجتماعی (۲۳%) و محیط خانواده (۱۷%) را عامل استرس معرفی کرده‌اند.

1. 1. در تحقیق دیگر از دکتر ابطحی، علل فشار روانی را عوامل شخصی، خانوادگی و اقتصادی، کاری و اجتماعی و فرهنگی تقسیم نموده اند و هر یک از آن ها را بترتیب اولویت بندی کرده‌اند.