“
از دیدگاه ما درمانگر بایست کرمانشاه را برای همکاری مراجع و درمانگر فراهم کند. درمانگر باید در نظر بگیرد که مراجع نیز علاقمند به همکاری است و درمانگر باید مثل مدل های بسیاری که بر اساس مفهوم مقاومت هستند، به وضعیت درمانی مبتنی بر این فرض بسازد که تغییر بجای آنکه امری سخت است، امری اجتناب ناپذیر است. البته، نحوه خاص همکاری کردن، از جلسه ای به جلسه ی دیگر با مراجع مشابه متفاوت است.
از این منظر، می توان مراجعین را به عنوان افرادی با شیوه های خاص همکاری با درمانگر دانست به جای اینکه آن ها را افرادی با شیوه های خاص مقاومت کردن در برابر درمانگر، در تلاش های متقابل جهت به وجود آوردن تغییرات دلخواه تلقی کرد (هویت و میلر، ۲۰۰۰). اگر چه درمانگران ممکن است بدانند که آن ها کمک کننده هستند و یا حداقل تصور کند که این چنین افرادی هستند، ممکن است مراجعین آماده برای چنین کمکی از سوی درمانگر نباشند. تحمیل مخالفت به وجود می آورد (هویت، ۲۰۰۰). درک احساس مراجعین درمورد موقعیت شان شامل نظریه ها، زبان، انگیزه ها، اهداف و مراحل تغییر، (برگ و میلر، ۱۹۹۲؛ دونکن[۴۳]، هوبل[۴۴] و میلر، ۱۹۹۷؛ به نقل از دونکن و همکاران ۱۹۹۸) همکاری مراجع و درمانگر را می طلبد و مفهوم مقاومت را بی اعتبار می‌کند.
درمانگران راه حل – محور سه نوع رابطه درمانگر- مراجع را مفهوم سازی می‌کند که می‌تواند در طول جلسات تغییر کند. دراینجا تمایز بین روابط مشتری، شاکی و ملاقات کننده، دستورالعمل هایی برای همکاری یاتناسب درمانی فراهم می‌کند (دی شازر، ۱۹۹۸؛ برگ و میلر، ۱۹۹۲؛ به نقل از گرمان، ۲۰۰۸).
ملاقات کننده: اگر رابطه شامل ملاقات کننده ای باشد که درمانگر نتواند بااو شکایت یا هدفی واضح را تعریف کند، همکاری چیزی جز همدردی، رفتار مودبانه و مکمل هایی برای آنچه که مراجعین به طور موقت انجام می‌دهند (بدون هیچ درخواست و وظیفه ای برای تغییر)، نیست .
شاکی: در رابطه ی شاکی که مراجعین، یک شکایت و نارضایتی را عنوان می‌کنند اما تمایلی به انجام اقدامی جهت مرتفع نمودن و تغییر آن ندارند، درمانگر، باقبول دیدگاه ها، ارائه مکمل ها و گاهی اوقات تجویز وظایف نظارتی(همچون توجه به استثنائات مربوط به الگوی شکایتی)، همکاری می‌کند.
مشتری : و در آخر، در مورد مشتری هایی که می خواهند کاری در مورد یک شکایت انجام دهند، اصل تناوب و درمانگر اجازه می‌دهد که در رهنمون کردن آن ها به سمت راه حل ها، صریح تر و مستقیم تر عمل کند (گرمان، ۲۰۰۸).
هم دی شازر(۱۹۹۸) و هم برگ میلر (۱۹۹۲)، تأکید می نمایند که گروه‌های مشتری- شاکی- ملاقات کننده، ویژگی های پویا و متغیر رابطه درمانگر و مراجع رانشان می‌دهد و روابط ثابت مراجعین را نشان نمی دهد.ملاقات کننده ها و شاکیان می‌توانند مشتری شوند و برعکس آن نیز ممکن است. در حقیقت، یکی از دلایل مهم همکاری با مراجعین بدین طریق این است که احتمال مشتری بودن را افزایش می‌دهد(نگاه کنید به جدول ۲-۳).
جدول (۲-۳) انواع مراجعان از دیدگاه راه حل محور(بهاری، ۱۳۸۸، ص ۴۷)
موضع مراجع صاحب مشکل آماده تغییر نقش مشاور ملاقات کننده خیر خیر رفتار مودبانه، عدم ارائه تکلیف و ایجاد انگیزه برای تغییر در مراجع شکایت کننده بلی خیر برخوردپذیرا و گاهی مواقع دادن تکلیف و توجه به استثناها مشتری بلی بلی هدایت مستقیم تر مراجع به سمت راه حل
همان گونه که هویت و میلر (۲۰۰۰) نوشته اند، ممکن است درمانگران در بهبود تناسب و همکاری درمانگر مراجع، متوجه شوند که پی بردن به این که رابطه درمانگر و مراجع، بر حسب مراحل تغییر در کجا قرار می‌گیرد، کمک کننده باشد، مثلاً در مدل فرا نظری پروچاسکا (۱۹۹۹) تغییر در طول شش مرحله آمادگی انگیزشی صورت می‌گیرد. اگر مدل مراحل تغییر پروچاسکا را با برخی از ایده های درمان راه حل- محور و استراتژیک ترکیب کنیم، استراتژی های مداخلهای متفاوت را می توان پیشنهاد کرد. (دی شازر، ۱۹۸۵، ۱۹۸۶؛ میلر، هویل، و دونکن، ۱۹۹۶؛ به نقل از گرمان، ۲۰۰۸).
پیش از تفکر: پیشنهاد کنید که مراجع در مورد آن فکر کند واطلاعاتی درمورد آن فراهم نماید.
تفکر واندیشه: مراجع را ترغیب به تفکر ومشاهده نمایید که در کار مشاهده از مراجع خواسته می شود به چیزی توجه کند (مثلاً آنچه که اتفاق می افتد و باعث خوب شدن یا بهتر شدن امور می شود )و با عدم تعهد مراجع نسبت به عمل، بپیوندید و به او بگویید مستقیم و آهسته حرکت کند.
آمادگی: گزینه های درمانی ارائه کنید و از مراجع بخواهید که از میان گزینه های متنوع انتخاب نماید.
عمل: آنچه که کارا و مفید است، تقویت و در مورد جزئیات موقیت وتقویت صحبت کنید.
تداوم: از موفقیت حمایت نمایید، مشکلات راپیش بینی و طرح های احتیاطی برای برگشت به حالت اول را طراحی کنید.
پایان: آرزوهای خوب و خداحافظی کنید، امکان بازگشت احتمالی مراجع در صورت نیاز را در نظر بگیرید و این امکان را فراهم کنید .درمانگر راه حل – محور، فعالیت را حفظ می‌کند تا مراجعین به جای اینکه، درگیر سرزنش کردن خود و دیگران شوند و تأثیر منفی افزایش یابد به سمت راه حل، حرکت کنند.
جدول۲-۴- واژگان راه حل ساز(هویت؛۱۹۹۴)
منفی مثبت منفی مثبت رو به عقب
گذشته
دستکاری کردن
تضادها
کارشناس
سلسله مراتبی
محدودیت
درمان
مانع
مقاومت کردن
اصلاح کردن
قانون
تشابه
مشکل
روبه جلو
آینده
همکاری کردن
گزینه ها
همکار
افقی
امکان پذیری
رشد
دسترسی
به کار بردن
بوجو آوردن
استثناء
تفاوت
راه حل
قضاوت کردن
ثابت کردن
کنترل کردن
عقب نشینی
کردن
کاهش دادن
فهمیدن
ترس
مفقود
عیوب
نقطه ضعف
آسیب شناسی
هرگز
کوچک شدن
احترام گذاشتن
قدرتمند شدن
حمایت کردن
تسهیل کردن
افزایش دادن
قدردانی
امید
نهفته
امتیازات
نقطه قوت
سلامتی
نه هنوز
بسط دادن
۲-۲-۱۲- نقش مراجع:
“
