عنوان صفحه
شکل ۱-۱: نمایش تبدیل فوریه ۱۵
شکل ۱-۲: مفهوم فیلتر شدن یک سیگنال ۱۷
شکل ۱-۳: مفهوم نمونه برداری با نرخ پایین ۱۸
شکل ۲-۱: مفهوم ترکیب شدن ۳۴
شکل ۳-۱: ساختار شبکه MLP 69
شکل ۳-۲: تبادل ژنتیکی ۷۳
شکل ۳-۳: ساختار الگوریتم ژنتیک ۷۴
شکل ۳-۴: مفهوم استخراج قانون از شبکه عصبی ۷۵
شکل ۳-۵: الگوریتم ژنتیک فازی ۷۷
شکل ۳-۶: موجک خانواده دبوچی ۷۸
شکل ۳-۷: تجریه یک سیگنال به وسیله تبدیل موجک ۷۹
شکل ۳-۸: ساختار مدل ترکیبی ۸۰
شکل ۴-۱: مقایسه مقادیر واقعی و مقادیر پیش‌بینی مدلARIMA 87
شکل ۴-۲: مقایسه مقادیر واقعی و مقادیر پیش‌بینی مدلMLP 89
شکل ۴-۳: تابع عضویت متغیر شاخص قیمت ۹۰
شکل ۴-۴: تابع عضویت متغیر شاخصS&P500 90
شکل ۴-۵: تابع عضویت متغیر قیمت طلا ۹۱
شکل ۴-۶: تابع عضویت متغیر ارز دولتی ۹۱
شکل ۴-۷: تابع عضویت متغیر قیمت سبد نفتی ایران ۹۱
شکل ۴-۸: مقایسه مقادیر واقعی و مقادیر پیش‌بینی الگوریتم استخراج قانون ۹۳
شکل ۴-۹: مقایسه مقادیر واقعی و مقادیر پیش‌بینی مدلWNN-ARIMA 96
شکل ۴-۱۰: مقایسه مقادیر واقعی و مقادیر پیش‌بینی الگوریتم استخراج قانون از مدلWNN 98
شکل ۵-۱: نمودار مقایسه روش های پیش‌بینی ۱۰۲
فصل اول
مقدمه و
کلیات طرح تحقیق
۱-۱: مقدمه
رفع نا آگاهی از آینده از اصلی ترین دغدغه های خاطر انسان در طول تاریخ بوده است . آدمی همیشه به دنبال آن بوده که از آینده خود آگاه شده و آن را به نحوی که خود می‌خواهد سازمان دهد. در ابتدا چون توان پیش‌بینی صحیح و قابل اطمینان فراهم نبود، انسان متوسل به نیروهای فراطبیعی شد و آنگاه که توانایی عقلایی بیشتری پیدا کرد، درصدد استفاده از این توانایی برآمد و چون علم امکاناتی برای پیش‌بینی های او فراهم آورد، از این دستاورد بهره جست.(قدیری مقدم، ۱۳۸۸)
امروزه با رشد و توسعه اقتصاد جهانی و رقابتی شدن آن، تصمیم گیری درخصوص تخصیص بهینه منابع به مراتب بیش از پیش اهمیت پیدا کرده‌است. از این رو بازار بورس و اوراق بهادار به عنوان آینهی تمام نمای وضعیت اقتصادی کشورها و مکانی برای اینکه سرمایه گذاران بتوانند منابع و پس انداز خود را در آن سرمایه گذاری کنند، بیشترین توجه را به خود جلب کرده‌است.
تصمیمات مربوط به آینده، همواره با ابهام و عدم اطمینان روبروست و کسانی در رقابت پیروز می‌شوند که بتوانند آینده را پیش‌بینی و حداقل اطلاعاتی در خصوص آن داشته باشند و بر اساس آن اقدام به تصمیم گیری نمایند. با گسترش علم، امکان پیش‌بینی مطلوب آینده فراهم شده است. یکی از راه های کمک به سرمایه گذاران، ارائه الگوهای پیش‌بینی وضعیت بازار است. هرچه پیش‌بینی به واقعیت نزدیک تر باشد، مبنای تصمیمات صحیح تری قرار خواهد گرفت.
پیش‌بینی آینده در عرصه پویای اقتصاد و بازار سرمایه یکی از مهمترین مسائل مورد بحث درعلوم مالی بوده است. معمولاً به منظور پیش‌بینی وقایعی که در آینده اتفاق می افتد به اطلاعات به دست آمده از رویدادهای تاریخی اتکا می شود .به این ترتیب که داده های گذشته تجزیه و تحلیل می‌گردد تا از آن الگویی قابل تعمیم به آینده حاصل گردد، دراغلب روش های پیش‌بینی فرض بر این است که روابط بین متغیرها در آینده نیز ادامه خواهد داشت.(فلاح شمس، ۱۳۸۸)
بازار های مالی، به عنوان بخش مهم اقتصاد هر کشور ، به دلیل رابطه تنگاتنگ آن با ساختار اقتصادی، بسیار مورد توجه قرارگرفته اند. بورس اوراق بهادار نیز به عنوان یکی از مهمترین عناصر بازار سرمایه و توسعه اقتصادی هر کشور شناخته شده است. چرا که این بازار به عنوان پیش نیازی برای بسیاری از تحولات بازرگانی و اقتصادی مورد توجه است. تامین مالی پروژه های مالی – سرمایه ای بلند مدت از محل پس اندازها و نقدینگی بخش خصوصی در مطلوبترین شکل ممکن از طریق بورس اوراق بهادار تحقق می‌یابد.
۱-۲: بیان مسئله
سرمایه گذاران حق دارند نسبت به آیندهی سرمایه گذاری خود نگران و حساس باشند، به این ترتیب به دنبال این هستند تا اطلاعاتی در مورد آینده به دست آورند. پیش‌بینی به سرمایه گذاران و تخصیص دهندگان منابع در تصمیم گیری صحیح کمک می‌کند و ریسک سرمایه گذاری را تا حد امکان کاهش می‌دهد. بیور می‌گوید”:پیش‌بینی ها را می توان بدون اخذ تصمیم انجام داد ولی کوچک‌ترین تصیم گیری را نمی توان بدون پیش‌بینی انجام داد”.
روشن است که خصوصیت عدم اطمینان، امر نامطلوبی است و از طرفی برای سرمایه گذارانی که بازار بورس را به عنوان مکان سرمایه گذاری انتخاب نموده اند، این خصوصیت اجتناب ناپذیر است. بنابرین به طور طبیعی تمام تلاش های سرمایه گذار کاهش عدم اطمینان است و از این جهت پیش‌بینی بازار بورس یکی از ابزارهای کاهش عدم اطمینان می‌باشد.
یکی از مفروضات مهمی که در بازارهای مالی وجود دارد، فرضیه بازار کارا است. بر اساس این فرضیه قیمت اوراق بهادار به ارزش ذاتی آن ها نزدیک است، یعنی قیمت تعیین شده دربازار شاخص مناسبی از ارزش واقعی اوراق بهادار است.(جهانخانی،۱۳۷۶) از جمله مواردی که فرضیه بازار کارا را ضعیفتر می کند، قابلیت پیش‌بینی در این بازارها است. (نمازی،۱۳۸۶) آنچه سرمایه گذاران اعم از حقیقی و حقوقی را برای سرمایه گذاری در سهام شرکتها نگران می کند، نوسانات شدید قیمت های سهام می‌باشد.
پیش‌بینی قیمت سهام یکی از مهمترین و جذاب ترین فعالیت ها برای مدیران داخلی و سرمایه گذاران خارجی شرکت می‌باشد. در خارج از شرکت، سرمایه گذاران از این پیش‌بینی به عنوان اساس و مبنای انتخاب سبد سرمایه گذاری(پرتفولیو[۱]) بهینه و سودآور استفاده می‌کنند؛ از طرف دیگر در داخل شرکت، هدف مدیران که حداکثر سازی ثروت سهامدارن بوده از این پیش‌بینی در اتخاذ تصمیمات مهم و بحرانی از جمله بودجه بندی عملیاتی، سرمایه ای و تخصیص بهینه منابع به منظور دستیابی به اهداف سازمان استفاده می‌کنند. بنابرین روشن است که دقت پیش‌بینی قیمت سهام بسیار مهم و حیاتی است؛ زیرا مبنای تصمیم گیری های داخلی و خارجی قرار می‌گیرد. از این رو انتخاب روش پیش‌بینی یکی از مهم ترین تصمیمات پیش‌بینی کنندگان است.
بیشتر مطالعاتی که در گذشته در مورد پیش‌بینی قیمت انجام شده، از مدل سازی خطی و غیر خطی برای پیش‌بینی استفاده کرده و به مقایسه و بررسی دقت این روش ها پرداختند. در این تحقیق قصد داریم با بهره گرفتن از ترکیب مدل های غیرخطی(تبدیل موجک[۲]، شبکه های عصبی[۳] و الگوریتم ژنتیک[۴]) و مدلهای خطی به مدل سازی پیش‌بینی قیمت سهام بپردازیم.
