کنوانسیون بیان میکند که: تخریب دراثر فرسایش آبی وبادی خاک سبب تشدید انتشار ریزگردها به اتمسفر می شود. مشکل اصلی کنترل ریزگردها درسطح جهان درکشورهای درحال توسعه است چرا که از سویی کمترین توانایی را دربرطرف ساختن این معضل دارند واز سوی دیگر بیشترین تخریب خاک در این مناطق است.
علیرغم اینکه کنوا نسیون تغییر اقلیم بر تغییرات محیط خشکی تأکید دارد، اما نمی توان آن را به عنوان بهترین سند بینالمللی برای حفاظت از خاک ها وافزایش ریزگردها دانست چراکه تأکید اول آن بر ایجاد تغییر دربخش صنایع است تا بخش های غیر صنعتی و کشاورزی. به همین دلیل چه به لحاظ سیاسی وچه درعمل، تلاش برای استفاده از این سند در بهره برداری پایدار خاک تحت شعاع منافع صنعتی قرار میگیرد.
برنامه سوم مونتویدیوی UNEP
این برنامه برای توسعه وبررسی دوره ای قانون محیط زیست در دهه اول قرن بیست ویکم درسال۲۰۰۱ به تصویب رسید وبراجرای قانون محیط زیست تأکید دارد. این برنامه هدف ویژه ای برای خاک ها درنظر دارد(هدف شماره۱۲)؛ بهبود امر حفاظت، احیاء واستفاده پایدار از خاک ها.
استراتژی این برنامه کمک به توسعه واجرای قوانین وخط مشی ها جهت تقویت وارتقاء حفاظت واستفاده پایدار ودرصورت لزوم احیاء خاک ها.
از جمله اقدامات این برنامه می توان موارد ذیل راذکرنمود:
- بررسی قوانین داخلی بهره برداری از زمین ، تغییر درقوانین بهره برداری از زمین وسیستم های مالکیت زمین به منظور تحقق اهداف حفاظت واصلاح خاک.
- انسجام بخشیدن به اقدامات حفاظت از خاک به صورت قوانین داخلی مربوطه با درنظرگرفتن اسناد بینالمللی مربوطه نظیر کنوانسیون مبارزه با بیابان زایی ملل متحد درکشورهای متأثر از بیابان زایی یاخشکسالی به ویژه کشورهای وقع درمنطقه افریقا. خاطر نشان می شود که پیش نویس شرح خدمات کمیسیون مذکور درخصوص پروژه قانون زیست محیطی خاک ها به منظور انطباق با هدف دوازدهم خاک ها، برنامه سوم مونتویدیو تدوین گردیده است.
این برنامه عموماً نه تنها توسعه بینالمللی را دربرمی گیرد بلکه دستورالعمل ها، اصول واستانداردهای بینالمللی وهمچنین کمک به توسعه ظرفیت ها به منظور ارائه واجرای آن ها رانیز شامل می شود. در این خصوص بسیاری از ابعاد برنامه مذکور ازیک ابتکار عمل کلی جهت اصلاح قانون خاک نظیر انجام اقداماتی از قبیل تقویت اثرات زیست محیطی برخاک ها، بهبود مدیریت و حفاظت خاک ها، تقویت ارتباط میان قانون زیست محیطی خاک ها وسایر موضوعات قانون زیست محیطی، حمایت میکند.
طرح اجرای اهداف اجلاس جهانی توسعه پایدار سال۲۰۰۲
اجلاس جهانی توسعه پایدار(wssd) که در سپتامبر سال۲۰۰۲ درژوهانسبورگ برگزار گردید بر توسعه پایدار به عنوان رکن اصلی دستور کار بینالمللی وعامل انگیزشی اقدامات جهانی جهت مبارزه با فقر وحفظ محیط زیست تأکید کرد. در این اجلاس دولت ها برطیف وسیعی از تعهدات واهداف موردنظر جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار توافق و تاکید نمودند. یکی از اهداف دستورالعمل مذکور که از اهمییت ویژه ای برخوردار است، پذیرفتن وبه رسمیت شناختن موضوع ضرورت حفاظت از زمین به عنوان یک استراتژی مهم جهت ریشه کردن فقر، کاهش هدر رفت خاک های حاصلخیز وافزایش راندمان مصرف آب میباشد. اجرای اهداف اجلاس جهانی توسعه پایدار ژوهانسبورگ، توسعه طرح های جامع مدیریت زمین، بهبود و ارتقاء بهره وری از زمین وآب را تضمین نموده است وبهبود امنیت مالکیت اراضی را مدنظر قرار میدهد. چارچوب چهارم فصل سوم این دستورالعمل نمونه ای از یک سیستم سازمانی وحقوقی ارائه میدهد که میتواند درمدیریت این نوع رویکردجامع در برنامه ریزی های مربوط به منابع طبیعی مدنظر قرار گیرد[۱۲].
دستور کارخاک های جهانی
در راستای درک وشناخت ضرورت ایجاد تغییر در نگرش های جامعه نسبت به خاک وبهره برداری از آن، اتحادیه بینالمللی علوم خاک[۱۳]( از طریق گروه کاری محققین مربوطه در زمینه اقدامات بینالمللی درجهت استفاده پایدار از خاک ها) دستور کارخاک های جهان را باسه وظیفه مهم علم، خط مشی واجرا تدوین نمود. ضروری است تا در بررسی وتدوین قانون خاک، دستورکار اصلی هر وظیفه مدنظر قرار گیرد. این دستورالعمل پیشنهاد میکند تا دولت ها در تدوین نیازهای ویژه حقوقی خود جهت استفاده پایدار از خاک ها، نه مورد دستورکار را درقالب سه وظیفه به شرح ذیل مورد بررسی وپایش قرار دهند:
- وظیفه اول: علم، پایش وارزیابی
- دستور کار اول: ارزیابی وضعیت وروند تخریب خاک ها.
- دستور کار دوم: تعیین معیارها وشاخص های اثر وابزار های پایش وارزیابی.
- دستور کار سوم: توسعه اصول، تکنولوژی ها، رویکردها وتقویت چارچوب های مدیریت پایدار زمین.
وظیفه دوم: سیاست ها وخط مشی ها
- دستور کار چهارم: تعیین یک شبکه بینالمللی چند بعدی برای موضوعات خاک.
- دستور کار پنجم: تشکیل یک هیئت بینالمللی درخصوص خاک ها.
- دستور کار ششم: ارائه راهکارها به منظور توسعه واجرای خط مشی ها وسیاست های ملی خاک ها.
وظیفه سوم: اجراء
- دستور کار هفتم: تقویت انگیزه های لازم برای مدیریت پایدار زمین.
- دستور کار هشتم: لحاظ کردن موضوعات مربوط به خاک دربرنامه های توسعه و تضمین این موضوع.
- دستور کار نهم: ارائه راهکارهای لازم جهت اقدامات ملی ومحلی.
استراتژی برنامه محیط زیست ملل متحد[۱۴] درخصوص مدیریت بهره برداری از زمین و حفاظت خاک
این استراتژی دربردارنده موضوعات مهم واساسی است که برنامه محیط زیست ملل متحد به منظور تقویت انسجام ابعاد زیست محیطی زمین وخاک موازی با سایر موضوعات اصلی زیست محیطی و فرآیندهای توسعه ای درسطح ملی، منطقه ای وبین المللی به ویژه تحقق اهداف هزاره ملل متحد درارزیابی های زیست محیطی وراهکارهای سیاسی واجرایی مدنظر قرار میدهند.[۱۵]
اهداف هزاره که برنامه محیط زیست سازمان ملل متحدآنها رابه طور مستقیم یاغیر مستقیم با مدیریت پایدار بهره برداری از زمین( کاربری اراضی) و حفاظت خاک مرتبط میداند، ریشه کن کردن فقر و گرسنگی مفرط، برابری جنسیتی، اعطاء اختیارات بیشتر به زنان، تضمین پایداری زیست محیطی ومشارکت جهانی برای توسعه را شامل می شود. علاووه براین استراتژیUNEP ، ترویج رویکرداکوسیستمی جهت مدیریت پایدار بهره برداری از زمین و حفاظت خاک را مدنظر قرار میدهد. درهمین راستا استراتژی مذکور بر موارد زیر تأکید دارد: