نتایج حاصل از این پژوهش توجه مشاوران خانواده را به اهمیت دو مؤلفه مهم رضایت زناشویی و تحریفات شناختی جلب نموده و زمینه را برای بررسی آن ها در روابط با همسران مهیا می‌سازد.
مدل درمانی به کار رفته در این پژوهش، اصول و نحوه مداخله در حوزه رضایتمندی روابط زناشویی را به مشاوران می‌آموزاند و به ارتقا روابط همسران و پربارسازی آن کمک می‌کند.
پیام حاصل از این پژوهش، می‌تواند اهمیت بررسی نیازهای همسران جهت ایجاد رضایتمندی از روابط زناشویی و اهمیت هماهنگ بودنشان در حیطه شناختی را، در مشاوره‌های قبل از ازدواج بارز سازد.
از این پژوهش می‌توان در کارگاه‌های آموزشی که برای مشاوران و یا خانواده ها برگزار می‌شود، استفاده کرد و همچنین یافته های این پژوهش می‌تواند تاکیدی بر ضرورت آموزش دانشجویان رشته‌های مشاوره و روان‌شناختی در حیطه درمان و پربارسازی روابط زناشویی باشد.
۴-۱ اهداف پژوهش
الف) هدف کلی پژوهش
هدف کلی پژوهش حاضر بررسی اثربخشی زوج درمانی شناختی- رفتاری گروهی بر پربارسازی روابط زناشویی است.
ب) اهداف اختصاصی:
– تعیین اثربخشی CBCT بر ارتباط زوج‌ها
– تعیین اثربخشی CBCT بر حل تعارض بین زوج‌ها
تعیین اثربخشی CBCT بر کاهش مشکلات زوج‌ها در مسایل مالی
۵-۱ فرضیه‌های پژوهش
-
- زوج‌درمانی شناختی- رفتاری، میزان رضایتمندی از روابط زناشویی همسران را افزایش می‌دهد.
-
- زوج‌درمانی شناختی-رفتاری، بر ارتباط زوج‌ها مؤثر است.
-
- زوج‌درمانی شناختی- رفتاری،بر تعارض زناشویی اثرگذار است.
- زوج‌درمانی شناختی-رفتاری بر کاهش مشکلات زوج‌ها در مسایل مالی مؤثر است.
زوج‌درمانی شناختی-رفتاری
تعریف مفهومی: رویکرد زوج‌درمانی شناختی-رفتاری، تلفیقی از رویکرد درمانی شناختی و رویکرد درمانی رفتاری و دربردارنده تمامی مبانی نظری این دو رویکرد است. درمانگر استراتژی‌های تغییر رفتاری از قبیل آموزش مهارت‌های برقراری ارتباط را با بازسازی شناختی ترکیب می‌کند. در این شیوه به مراجع کمک می‌شود تا الگوهای تفکر مخرب و رفتار ناکارآمد خود را تشخیص دهد و سپس برای کسب توانایی تغییر آن ها از بحث‌های منظم و تکالیف رفتاری سازمان‌یافته‌ای استفاده نماید(باکوم[۱] و اپشتاین، ۲۰۰۲).
تعریف عملیاتی: مجموعه فنون اصلاح شناختی و رفتاری برگرفته از تئوری شناختی-رفتاری که توسط مشاوره در جلسات زوج‌درمانی اجرا می‌شود. این دوره زوج درمانی گروهی، شامل ۱۰ جلسه و هر جلسه به مدت ۳ ساعت و هفته‌ای یک جلسه می‌باشد. مجموعه درمانی ارائه شده، پس از تبادل نظر با استاد راهنما و مطالعه کتب و مقالات و پژوهش‌های مرتبط(که به طور کامل در فهرست منابع ذکر شده‌اند)، تدوین‌شده‌است.
شرح کامل بسته درمانی و نحوه مداخله در فصل سوم آمده‌است.
رضایت زناشویی
تعریف مفهومی: احساس عینی از خشنودی، رضایت، لذت تجربه‌شده توسط زن یا شوهر موقعی که همه جنبه‌های ازدواج شان را در بر می‌گیرد(الیس، ۱۹۸۹ به نقل از سلیمانیان، ۱۳۷۳).
تعریف عملیاتی: منظور از رضایت زناشویی در این پژوهش نمره‌ای است آزمودنی از پاسخ به ۴۷ سوال مقیاس رضایت زناشویی فرم کوتاه‌شده اینریچ کسب می‌کند.
فصل دوم
پیشینه پژوهش
۲-۱- رضایتمندی از روابط زناشویی
اگرچه رضایت زناشویی و عوامل مربوط به آن به طور گسترده‌ای مورد پژوهش قرار گرفته‌است، ولی این موضوع همچنان مورد توجه و علاقه پژوهشگران قرار گرفته‌است. این گستردگی پژوهش، اهمیت رضایت زناشویی را نشان می‌دهد. علت گستردگی پژوهش‌هایی که در مورد رضایت زناشویی انجام گرفته، ناشی از اهمیت آن در سلامت فردی و خانوادگی آن است و همچنین فواید آن که عاید جامعه می‌شود، پیشگیری از جنایت‌های اجتماعی و پیشگیری و کاهش بروز طلاق از فواید اجتماعی رضایت زناشویی هستند(ایکرت[۲]، ۱۹۹۸؛ استیکل[۳]،۱۹۹۸ به نقل از اورتینکال و وانستین وگان[۴]، ۲۰۰۶).
در دهه ۹۰ مطالعاتی علمی پیرامون رضایت زناشویی توجه زیادی را به خود جلب کرد. در مقایسه با یافته های علمی دهه گذشته، در دهه ۹۰ حجم زیادی از مطالعات به جنبه‌های مختلف رضایت زناشویی اختصاص داشته‌است(نظری، ۱۳۸۷). درک کیفیت و ارزش ازدواج وسیله‌ای برای درک اثرات آن بر روی تمام فرآیندهای داخل و خارج خانواده است. دلایل معنوی و منطقی مطالعه بر روی جزییات رضایت زناشویی، درک محوریت آن در سلامت خانواده و اشخاص می‌باشد. اهمیت آن برای جامعه در حالی که ازدواج‌های موفق شکل بگیرد، دست کشیدن از جرم و نیاز به گسترش مداخلات تجربی برای زوج‌ها به منظور جلوگیری یا کم کردن فشارهای زناشویی به طلاق است.
در دهه ۸۰ و ۹۰ محققین و موضوع رضایت زناشویی را با تأکید بیشتر بر جنبه‌هایی از تعاملات زناشویی که کمتر محسوس و قابل مشاهده است ادامه دادند(شامل تفسیر رفتارهای متقابل، هیجانات تجربه‌شده، پاسخ‌های فیزیولوژیک به تعاملات). همچنین به الگوهای کلی تعاملات زوج‌ها و ابعاد اجتماعی آن که نادیده گرفته‌شده بود و خشونت‌های زناشویی توجه بیشتری داشت(نظری، ۱۳۸۷).
عواملی که بر رضایت زناشویی تاثیر می‌گذارند، در فرهنگ‌های مختلف متفاوتند. برای مثال کامو[۵](۱۹۹۳) در پژوهش خود نشان داد در حالی که کشور ژاپن درآمد شوهر از عوامل تاثیرگذار بر رضایت زناشویی است، در امریکا این عامل به این اندازه اهمیت ندارد(اورتینکال و وانستین وگان، ۲۰۰۶).
الیس(۱۹۸۹) معتقد است برای تعریف رضایت زناشویی شیوه های مختلفی وجود دارد که یکی از بهترین تعاریف به هاکینز[۶](۱۹۸۹) است. ولی رضایت زناشویی را «احساسات عینی از خشنودی، رضایت و لذت تجربه‌شده توسط زن و شوهر موقعی که همه جنبه‌های ازدواج را در نظر می‌گیرند» می‌داند. رضایت یک متغیر نگرشی است و بنابرین یک خصوصیت فردی زن و شوهر محسوب می‌شود. طبق تعریف فوق رضایت زناشویی در واقع نگرش مثبت و لذت‌بخشی است که زن و شوهر از جنبه‌های مختلف زناشویی خود دارند و نارضایتی زناشویی در واقع نگرشی منفی و ناخوشنود از جنبه‌های مختلف روابط زناشویی است(سلیمانیان، ۱۳۷۳).
وینچ[۷](۱۹۷۴، به نقل از نظری، ۱۳۸۷) رضایت زناشویی را سازگاری بین وضعیت موجود و وضعیت مورد انتظار می‌داند. بر اساس این تعریف رضایت زناشویی وقتی وجود دارد که وضعیت موجود فرد در روابط زناشویی مطابق با انتظار می‌باشد.
۲-۲-خشنودی در خانواده و عوامل مؤثر بر آن
بدیهی است که ازدواج اولین تعهد عاطفی و حقوقی است که در بزرگسالی منعقد می‌شود، انتخاب همسر و انعقاد پیمان زناشویی نقطه عطفی در رشد و پیشرفت شخص تلقی می‌شود.
