فرضیه دوم: در شرکت­های با کیفیت گزارشگری مالی بالاتر نسبت به شرکت­های با کیفیت گزارشگری مالی پایین­تر، اثر تغییر در ارزش وثیقه­های شرکت­ها بر تصمیم­های سرمایه ­گذاری کمتر است.

فرضیه سوم: بین تغییر در ارزش وثیقه شرکت­ها و کیفیت گزارشگری مالی رابطه معناداری وجود دارد.

۳-۳- تعریف و اندازه ­گیری متغیرهای پژوهش

متغیرهای مورد استفاده در پژوهش حاضر به چهار دسته کلی متغیرهای مستقل، وابسته، تعدیل­کننده و کنترلی تقسیم می­شوند. تعریف هر یک از متغیرهای مورد استفاده در این پژوهش به­شرح زیر است:

الف) کیفیت گزارشگری مالی: یکی از متغیرهای مورد استفاده در جهت دستیابی به اهداف پژوهش، کیفیت گزارشگری مالی است. در پژوهش­های پیشین از معیاهای متفاوتی برای اندازه ­گیری کیفیت گزارشگری مالی استفاده شده است. به­عنوان نمونه، ‌می‌توان به معیارهای کیفیت اقلام تعهدی و پایداری سود (دیچاو و دیچو، ۲۰۰۲؛ فرانسیس و همکاران، ۲۰۰۵؛ مشایخ و اسماعیلی، ۱۳۸۵؛ نوروش و همکاران، ۱۳۸۵؛ و نمازی و رضایی، ۱۳۹۱)، به­موقع بودن سود (باشمن و همکاران^[۱۳۶]، ۲۰۰۴؛ فرانسیس و همکاران، ۲۰۰۴؛ و نمازی و رضایی، ۱۳۹۱)، محافظه ­کاری سود (گیولی^[۱۳۷] و هین^[۱۳۸]، ۲۰۰۰؛ بنی­مهد و باغبانی، ۱۳۸۸؛ و مرادی و همکاران، ۱۳۹۰)، صادقانه بودن سود (باشمن و همکاران، ۲۰۰۴؛ کردستانی و مجدی، ۱۳۸۶؛ و نمازی و رضایی، ۱۳۹۱)، قابلیت اتکای اطلاعات (اعتمادی و همکاران، ۱۳۸۸؛ و رستمیان و همکاران، ۱۳۹۰)، مربوط بودن اطلاعات (حبیب^[۱۳۹]، ۲۰۰۴؛ اعتمادی و همکاران، ۱۳۸۸؛ و رستمیان و همکاران، ۱۳۹۰)، توان پیش ­بینی سود (دیچو، ۱۹۹۴؛ ولوری^[۱۴۰] و جنکینز^[۱۴۱]، ۲۰۰۶؛ یه و همکاران^[۱۴۲]، ۲۰۱۰؛ نصراللهی و عارف­منش، ۱۳۸۹؛ و نمازی و رضایی، ۱۳۹۱)، هموارسازی سود (لئوز و همکاران، ۲۰۰۰؛ فرانسیس و همکاران، ۲۰۰۴؛ عبدالغنی^[۱۴۳]، ۲۰۰۵؛ و نمازی و محمدی، ۱۳۸۹)، عدم تقارن اطلاعاتی (ونکاتش^[۱۴۴] و چیانگ^[۱۴۵]، ۱۹۸۶؛ فو و همکاران^[۱۴۶]، ۲۰۱۲؛ بالاکریشنان و همکاران، ۲۰۱۳؛ احمدپور و رسائیان، ۱۳۸۵؛ و خوش­طینت و یوسفی­اصل، ۱۳۸۶)، کیفیت افشا (نوروش و حسینی، ۱۳۸۸؛ ستایش و همکاران، ۱۳۹۰؛ یعقوب­نژاد و ذبیحی، ۱۳۹۰؛ ستایش و همکاران، ۱۳۹۲) و افشای داوطلبانه (بوتوسان، ۱۹۹۷؛ و کاشانی­پور و همکاران، ۱۳۸۸) اشاره کرد. در این پژوهش از معیار کیفیت اقلام تعهدی برای اندازه ­گیری کیفیت گزارشگری مالی استفاده شده است. برای اندازه ­گیری کیفیت اقلام تعهدی از مدل دیچاو و دیچو (۲۰۰۲) استفاده خواهد شد. مدل مورد استفاده توسط دیچاو و دیچو (۲۰۰۲) به شرح زیر است:

TCA_i,t = φ_{۰ +} φ_۱(CFO_i,t-1 / Asset_i,t) + φ_۲(CFO_i,t / Aseet_i,t) + φ_۳(CFO_i,t+1 / Asset_i,t) + ε_i,t مدل (۱)

که در آن:

TCA: عبارت است از کل اقلام تعهدی تقسیم شده بر میانگین کل دارایی­ ها.

CFO: عبارت است از جریان نقدی خالص ناشی از فعالیت­های عملیاتی^[۱۴۷].

Asset: عبارت است از میانگین کل دارایی­ ها.

ε: عبارت است از مقدار باقیمانده مدل.

مقدار باقیمانده (ε) در مدل رگرسیون بالا نشان­دهنده کیفیت اقلام تعهدی است. ‌بنابرین‏، در این پژوهش از قدرمطلق مقدار باقیمانده رگرسیون بالا به عنوان معیار کیفیت اقلام تعهدی استفاده شد. مقدار بالاتر باقیمانده، نشان­دهنده کیفیت پایین­تر اقلام تعهدی و در نتیجه کیفیت گزارشگری مالی ضعیف­تر است. لازم به ذکر است که در مدل رگرسیون بالا کل اقلام تعهدی از فرمول زیر محاسبه می­ شود:

TCAi,t = (OPi,t – CFOi,t) / Asseti,t مدل (۲)

که در آن OP عبارت است از سود عملیاتی و مابقی متغیرها مانند مدل ۱ بالا است.

لازم به­ذکر است که متغیر کیفیت گزارشگری مالی در خصوص آزمون فرضیه ­های اول و دوم به­عنوان متغیر تعدیل­کننده و برای آزمون فرضیه سوم به­عنوان متغیر وابسته به­کار گرفته شده است.

ب) سرمایه ­گذاری: دومین متغیری که در پژوهش حاضر استفاده شده است، سرمایه ­گذاری است. برای اندازه ­گیری این متغیر از کل سرمایه ­گذاری شرکت­ها در هر سال که بر کل دارایی­ های سال قبل تقسیم شده است، استفاده می­ شود. این متغیر به­عنوان متغیر وابسته در این پژوهش استفاده شد.

ج) تأمین مالی: سومین متغیر به تصمیم­های تأمین مالی شرکت­ها برمی­گردد. پژوهش­های پیشین نشان داده ­اند که کیفیت گزارشگری مالی می ­تواند هم بر تأمین مالی از طریق بدهی و هم بر تأمین مالی از طریق حقوق صاحبان سهام تأثیرگذار باشد (بالاکریشنان و همکاران، ۲۰۱۴). هم­چنین، چانی و همکاران (۲۰۱۲) نشان دادند که تأمین مالی شرکت­ها به تغییرات در ارزش وثیقه آن­ها حساس است. ‌بنابرین‏، در این پژوهش مشابه پژوهش­های لیری^[۱۴۸] و رابرتز^[۱۴۹] (۲۰۰۵)، لمن^[۱۵۰] و رابرتز (۲۰۱۰) و بالاکریشنان و همکاران (۲۰۱۴) از متغیر نسبت کل بدهی­های سال جاری به کل دارایی­ های سال قبل به­عنوان یکی از متغیرهای مورد استفاده در راستای دستیابی به اهداف پژوهش استفاده شد. این متغیر به­عنوان متغیر وابسته در این پژوهش استفاده می­ شود.

تغییرات در ارزش وثیقه: تغییرات ایجاد شده در ارزش دارایی­ های وثیقه­ای شرکت­ها نیز یکی دیگر از متغیرهای مورد استفاده است. این متغیر عبارت است از تفاوت مجموع دارایی­ های ثابت مشهود شرکت­ها در سال جاری نسبت به سال قبل تقسیم بر مجموع دارایی­ های ثابت مشهود آن­ها در سال جاری. این متغیر به­عنوان متغیر مستقل مورد استفاده قرار گرفته است.

د) متغیرهای کنترلی: هم­چنین، به منظور کنترل سایر متغیرهایی که به نحوی در تجزیه و تحلیل مسأله پژوهش مؤثرند، متغیرهای کنترلی لازم با توجه به مرور متون تعیین شدند. مشابه پژوهش­های ریچاردسون^[۱۵۱] (۲۰۰۶)، آلمیدا^[۱۵۲] و کمپلو^[۱۵۳] (۲۰۰۷)، بیدل و همکاران (۲۰۰۷) و بالاکریشنان و همکاران(۲۰۱۴)، برای آزمون فرضیه دوم از متغیرهای جریان­های نقد ناشی از فعالیت­های عملیاتی تقسیم شده بر کل دارایی­ ها، کیوتوبین سال قبل (اندازه ­گیری شده از طریق ارزش بازار کل دارایی­ ها به ارزش دفتری کل دارایی­ ها)، اندازه شرکت در سال قبل (اندازه ­گیری شده از طریق لگاریتم طبیعی ارزش بازار سهام)، عمر شرکت در سال قبل (اندازه ­گیری شده از طریق تعداد سال­های فعالیت در بورس، از ابتدا تا سال جاری) و اهرم مالی در سال قبل (اندازه ­گیری شده از طریق مجموع بدهی­های کوتاه­مدت و بلندمدت تقسیم بر ارزش دفتری کل دارایی­ ها) به­عنوان متغیر کنترلی استفاده می­ شود. هم­چنین، برای آزمون فرضیه اول نیز از تمام متغیرهای ذکر شده در بالا، به جزء متغیر اهرم مالی در سال قبل به­عنوان متغیر کنترلی استفاده می­ شود. در نهایت، برای آزمون فرضیه سوم پژوهش مشابه پژوهش­های هیلی و همکاران (۱۹۹۹)، لانگ و لاندهلم (۲۰۰۰)، لئوز و ورچیا (۲۰۰۰) و بالاکریشنان و همکاران (۲۰۱۳) از متغیرهای بازده کل دارایی­ ها (اندازه ­گیری شده از طریق سود عملیاتی قبل از استهلاک تقسیم بر کل دارایی­ ها) و اندازه شرکت به­عنوان متغیرهای کنترلی استفاده شده است.

۳-۴- جامعه و نمونه آماری