فریسن در تحقیق خود به این مطلب اشاره میکند که افقیسازی روابط از دیگر تاثیرات فناوری اطلاعات است که از افزایش ارتباطات الکترونیکی ناشی شده است. با کاربرد این فناوری برای برقراری روابط درون و برون سازمانی به ویژه برای انتقال اطلاعات و دانش، نیازی به ساختارهای سلسله مراتبی نیست. از این رو تناظری میان شبکه های الکترونیکی و شبکه های خطمشی گذاری در حال رشد است که باعث میشود خطمشی گذاری کمتر ماهیت سلسله مراتبی داشته باشد. [Frissen2007,27]
کاسل[۳۷] در کتاب خود به این موضوع اشاره دارد که امکان ارتباط در هر زمان با عرضهکنندگان، مشتریان، پیمانکاران و کارفرمایان در سیستم اطلاعات و تصمیمگیری که فرای کانالهای ارتباطی عمودی است از دیگر قابلیتهای این فناوری بهشمار میرود. نتیجه چنین ارتباطی کیفیت بالاتر اطلاعات و سازگاری بهتر واحدها و افراد درگیر در فرایند کسب و کار است.[Castells, 2001,49]
دیدگاه چهارم: یکپارچگی کار را بر اثر یکپارچگی داده ها و سیستمها مورد توجه قرار میدهد. در اینجا مفهوم یکپارچگی سازمانی با کاربرد فناوری اطلاعات، نتیجه طبیعی توسعه ارتباطات و دسترسپذیری بیشتر داده های مشترک تلقی میشود. بنابرین منظور از یکپارچگی در این دیدگاه یکپارچگی داده ها، ارتباطات سازمانی با تأکید بر گروه ها و فرآیندهای کسب و کار از لحاظ جغرافیایی، وظیفهای و محصولات است. سازمانهای مجزا میتوانند با کاربرد این فناوری تمام و یا بخشی از زنجیرههای ارزش خود را به صورت خودکار توسعه دهند و ارتباط نزدیکی با یکدیگر برقرار سازند.[Groth, 2009,176]
تاثیر فناوری اطلاعات بر چگونگی انجام کار در سازمانها یکی از موضوعات اصلی و مهم در این حوزه است. سازمانهای واقع در افقهای زمانی گوناگون با بهره گرفتن از فناوری اطلاعات به راحتی مسئله تفاوت در زمانهای خود را حل میکنند. حافظه سازمانی نیز در قالب پایگاهای اطلاعات مشترک، بدون محدودیت زمانی ، برای تمامی واحدها و اعضای سازمان قابل استفاده هستند.
کارهای اصلی مدیریت شامل هدایت و کنترل نیز از کاربردهای فناوری اطلاعات تاثیر میپذیرند. کار هدایت به اطلاعات روزآمد از تغییرات محیط بیرونی و ایده ها و واکنشهای درون سازمانی نیاز دارد که این فناوری فراهم میکند. کنترل نیز دارای دو جنبه اصلی شامل ارزیابی عملکرد سازمان در مقابل استانداردها و انجام اقدامهای اصلاحی است. دو جنبه ای که با دسترسی بیشتر به فناوری اطلاعات دچار تغییراتی اساسی میشوند. [ Scott Morton, 2001,47]
در آینده گسترش شبکه های ارتباطی، دسترسی فراگیر به اطلاعات و ظرفیت روزافزون پردازش این اطلاعات باعث میشوند که به جای ساختارها، فرآیندها و سلسله مراتب خشک و انعطاف ناپذیر عصر صنعتی، ساختارهای سازمانی سیال، پراکنده و شبکه مانند پدید آیند. در چنین شرایط متغیری، روابط بلندمدت استخدامی که بر اساس آن کارکنان وفاداری که در طول عمر کاری خود، تنها برای یک سازمان واحد کار میکنند به استثنا بدل خواهند شد.[ Institute for the future, 2002,60]
گروث[۳۸] در جای دیگر به این مطلب اشاره میکند که فناوری اطلاعات با تاثیر بر چهار متغیر معمول طراحی شامل متغیرهای ساختاری، فرآیندی، ارتباطات و روابط بینسازمانی ، فرصتهای جدیدی را برای طراحی ساختارهای سازمانی فراهم میکند. برخی از متغیرهای ناشی از کاربرد این فناوری در واقع دنبالهای از متغیرهای معمول به حساب میآیند در حالی که پارهای از آن ها کاملا از این متغیرها تمایز دارند. کاربرد فناوری اطلاعات در سازمانها پدید آمدن ساختارهای جدیدی را هم در سطح سازمان و هم در سطح محیط امکانپذیر کردهاست که با ساختارهای سنتی شباهتی ندارند. [Groth, 2009,78]
لوکاس[۳۹] و بارودی[۴۰] متغیرهای ساختاری را شامل این موارد: اجزای مجازی، روابط و ارتباطات الکترونیکی، سطوح مدیریت، حیطه نظارت مدیران، خودکارسازی عملیات، جریان کار الکترونیکی، شبکه سازی الکترونیکی میدانند.[ Locas, 2004,265]
بون اوهکیم[۴۱] و لی[۴۲] اعضای گروه مدیریت دانشگاه نبراسکا در تحقیق خود تحت عنوان « بالنده ساختن آرایش درونی سیستمهای اطلاعاتی در سازمانهای با کیفیت بالا » با بررسی نقش سیستمهای اطلاعاتی و فناوری اطلاعات در ساختار سازمانی به نتایج به دست آمده در این تحقیق اشاره مینمایند که نشان میدهد که انجام فعالیتهای کاری بدون پشتیبانی سیستمهای اطلاعاتی و استفاده از فناوری اطلاعات تقریبا غیرممکن است.
۲-۱۲- سوابق و پیشینه تحقیق:
۲-۱۲-۱- سوابق تحقیق در ایران :
علی رغم اینکه موضوع دورکاری تازه و جدید به شمار می رود تاکنون تحقیقات علمی زیادی صورت نگرفته است اما در این میان با توجه به پژوهشهای پیشین می توان به موارد زیر اشاره نمود:
اسلامی (۱۳۸۹) به بررسی موانع اجرای دورکاری در سازمانهای دولتی پرداخته است. در این تحقیق مروری، وی اعتقاد دارد که عوامل اقتصادی ، فناوری و قانونی مهمترین موانع اجرای دورکاری در سازمانهای دولتی در کشورمان به شمار میروند.
وحیدیان (۱۳۸۷) به بررسی تاثیر زیر ساختهای فناوری در توسعه دورکاری در سازمانهای کشورمان پرداخته است. به اعتقاد وی تلاش برای توسعه هرچه بیشتر زیرساختهای دورکاری میتواند موجب رشد و گسترش فرهنک دورکاری در سازمانها گردد.
رضایی نژاد (۱۳۸۸) در تحقیقی به بررسی دیدگاه مدیران سازمانهای دولتی نسبت به پذیرش دورکاری در سازمانهای خود پرداخته است. در این تحقیق میدانی که در آن با بهره گرفتن از ابزار پرسشنامه، محقق به جمع اوری اطلاعات پرداخته است ، دیدگاه ۵۵ مدیر سازمانهای دولتی مورد پرسش قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که ۷۵ درصد مدیران با توجه به انجام به موقع وظایف از سوی کارکنان میپذیرند که دورکاری را در سازمان خود اجرا نمایند.
۲-۱۲-۲- سوابق تحقیق در خارج :
مورگان (۲۰۱۰) اعتقاد دارد که فرهنگ مناسب و پذیرش شرایط دورکاری و توجیه و آموزش ضمن خدمت برای کارکنان دورکار از الزامات اصلی در موفقیت دورکاری به شمار می رود.
اسکات (۲۰۱۰) معتقد است که در آینده سازمانهای مجازی می بایستی به دورکاری به عنوان یک استراتژی اصلی نگاه نموده و بتوانند سازمانهای خود را در دستیابی به اهداف این مهم رهنمون سازند.
دیویدسون (۲۰۰۸) معتقد است که فرهنگ یک سازمان میتواند برای اجرای مناسب دورکاری در سازمان کمک نماید. چنانچه سازمانهای بالنده میتوانند فرصت ارائه خدمات را به شکل دورکاری به نحو احسن انجام دهند.
بلیک (۱۳۸۸) اعتقاد دارد که کتابداران برای برخورداری از فرایند موفق دورکاری در کارشان نیازمند نگرش مثبت و منطقی نسبت به محدودیتها و امکانات سازمانی خود هستند.