دارایی ها و سبد سهام[۱۳] دارای سه ویژگی است که با اداره کردن سبد سهام مرتبط است. این ویژگیها شامل بازده، ریسک، و نقدینگی است. بازده به آسانی تعریف و معرفی می شود. اگر چه اندازه گیری ریسک مشکل است، اما با این حال یک مفهوم عملیاتی است. ریسک معمولا به وسیله واریانس و انحراف معیار بازدهها اندازه گیری می شود. در مورد مدل قیمت گذاری دارایی ها سرمایهای، ریسک سیستماتیک برای یک سهم به وسیله بتا اندازه گیری می شود (اسچوارتز و فرانشینی[۱۴] ۲۰۰۴، ۶۰).
اما چگونه ممکن است نقدینگی را تعریف و اندازه گیری کرد؟ به طور عام، دارایی نقدشونده دارایی است که به صورت نقد باشد یا به آسانی قابل تبدیل به وجه نقد باشد. این تعریف به ما خیلی کمک نمیکند. آسانی به زمان مورد نیاز برای تبدیل و خارج کردن از وجه نقد، و هزینه معامله اشاره دارد (اسچوارتز و فرانشینی ۲۰۰۴، ۶۰). اسچوارتز و فرانشینی (۲۰۰۴) برای تعریف نقدینگی بر روی ویژگیهای نقدینگی مانند عمق، وسعت، برگشت پذیری بازار تمرکز کرده اند.
با توجه به اهمیت نقدینگی سهام در ادبیات مالی، محققین بسیاری سعی داشتند تعریفی جامع برای نشان دادن مفهوم نقدینگی ارائه دهند. به طور کلی تعاریف نقدینگی در دو رویکرد کلی طبقه بندی می شود: بعضی از تعاریف نقدینگی بر ویژگی دارایی ها(نقدینگی دارایی ها)[۱۵] تمرکز کرده اند و بعضی دیگر، از دیدگاه بازار(نقدینگی بازار[۱۶]) این موضوع را مورد توجه قرار داده اند ( موراسکی[۱۷] ۲۰۰۸، ۹).
۲-۳ تعریف نقدینگی
بازار کاملا نقدشونده بازاری است که هر مقدار از اوراق بهادار میتواند فورا و بدون هزینه به وجه نقد تبدیل شود یا هر مقدار وجه نقد می تواند به اوراق بهادار تبدیل شود. در بازارهای کمتر نقدشونده نسبت به بازار های کاملا نقدشونده، یک بازار نقدشونده، بازاری است که هزینه معاملات مرتبط با تبدیل اوراق بهادار در حداقل باشد. هزینه معاملات شامل هزینه های ضمنی و صریح[۱۸] است. هزینه های صریح شامل هزینه های مربوط به حق دلالی کمیسیونها[۱۹] و مالیاتهای دولت[۲۰] است. این هزینه را به آسانی به صورت کمیت در میآیند اما خارج از کنترل مستقیم بورس اوراق بهادار است و بنابرین در نظر گرفته نمی شود. توجه اساسی در معاملات بر هزینه های ضمنی معامله همچون اختلافات قیمت پیشنهادی خرید و فروش[۲۱]، هزینه های تاثیر بازار و هزینه های فرصت است که به موجب تکنولوژی، مقررات، انتشار اطلاعاتی، مشارکت اطلاعاتی و ابزارهای اطلاعاتی ناکارا و یا ناکافی است (آیتکن و کامرتن فورد[۲۲] ۲۰۰۳، ۴۶).
بررسی ادبیات مالی آشکار میکند که اختلافات قابل توجهی میان محققان در مورد ماهیت نقدینگی، منابع آن، و نتایجش برای سرمایه گذاری وجود دراد. تعاریف در مورد نقدینگی تا اندکی متضاد و نامنظم است. اصطلاح نقدینگی به صورت گسترده ای در ادبیات مالی استفاده شده است، از این جهت درک مفهوم آن مهم است. بنابرین هدف ما در این جا فراهم کردن تعریفی روشن از نقدینگی است که میتواند در تجزیه و تحلیلهای مالی به کار گرفته شود ( موراسکی[۲۳]۲۰۰۸، ۹).
در بسیاری از موارد، مخصوصاً در معاملات روزمره[۲۴]، استدلالهای نظری گسترده در مورد معنی نقدینگی واقعا لازم نیست. اکثر سرمایه گذارها به صورت ذاتی می توانند کیفیت بازارها یا انواع دارایی ها، مانند قابلیت نقدشدن یا غیر قابل نقدشدن را درک کنند و اثرات مربوط به آن را تشخیص دهند. به هر حال نبود یک تعریف رسمی از نقدینگی در زمانی که توسعه رویکردهای رسمی، نقدینگی را به عنوان یک معیار سرمایه گذاری در نظر میگیرد موجب مشکلات جدی می شود (موراسکی[۲۵] ۲۰۰۸، ۱۰).
وصفهای مختلفی از تعارف نقدینگی در کتابها و مقالات مالی و مدیریت مالی وجود دارد. لیو (۲۰۰۶، ۶۳۱) بیان می کند که به طور عام نقدینگی توانایی برای تعداد زیاد معامله با سرعت بالا در هزینه پایین و با اثر قیمتی کم توصیف می شود. این توصیف چه بعد را برای نقدینگی، یعنی، تعداد معامله، سرعت معامله، هزینه معامله، و اثر قیمتی را مشخص میکند. یودین (۲۰۰۹، ۲۴) نقدینگی را به عنوان سرعت و سهولتی که یک نفر میتواند سهام را در بازار مورد معامله قرار دهد تعریف کردهاست. پاستور و استمبیو (۲۰۰۳، ۲) نقدینگی را به عنوان یک مفهوم وسیع توصیف میکنند که به طور کلی توانایی برای تعداد زیادی معامله به طور سریع، در هزینه پایین، و بدون تغییر قیمت را نشان میدهد. ریلی و برون[۲۶](۱۹۹۷، ۱۰۶) نقدینگی را به عنوان خرید یا فروش یک دارایی با سرعت و در یک قیمت مشخص شرح داده اند؛ بر طبق نظر بودی و مرتن[۲۷] (۱۹۹۸، ۳۵) نقدینگی، سرعت و سهولت نسبی است که یک دارایی می تواند به وجه نقد تبدیل شود؛ بر طبق نظر آرنلد[۲۸] (۲۰۰۵، ۱۸) نقدینگی، درجهای که یک دارایی می تواند به سرعت و به سهولت بدون از دست دادن ارزش فروخته شود؛ اسچارتز و فرانشونی[۲۹] (۲۰۰۴، ۶۰) دارایی را نقد شونده مینامند که به سهولت قابل تبدیل به وجه نقد باشد؛ و بریلی و همکارانش[۳۰] (۲۰۰۶،۱۰۰۰) یک دارایی را نقد شونده مینامند، اگر به آسانی و ارزان به وجه نقد تبدیل شود و بگ و همکارانش[۳۱] (۲۰۰۳، ۳۱۵) بیان میکنند که نقدینگی، ارزانی، سرعت، و اطمینانی است که ارزش دارایی می تواند به پول تبدیل شود.
همچنین شارپ و الکساندر[۳۲] (۱۹۹۰، ۸۰۴) بیان میکنند که نقدینگی عبارت است از توانایی سرمایهگذارن برای تبدیل اوراق بهادار به وجه نقد در یک قیمت مشابه نسبت به معامله قبلی در اوراق بهادار، با فرض این که هیچ اطلاعات جدیدی مهمی از وقتی که معامله قبلی صورت گرفته، وارد نشده باشد. هریس[۳۳] (۲۰۰۳، ۳۹۴) کسی است که نقدینگی را به عنوان توانایی برای حجم زیادی از معامله به سرعت، در هزینه پایین، و وقتی که تمایل برای معامله وجود داشته باشد، تعریف کردهاست. از طرف دیگر مُیر[۳۴] و همکارانش(۱۹۹۸، ۶۰۹) نقدینگی یا نقدینگی شرکت را به عنوان توانایی یک شرکت جهت پرداخت وجه نقد برای تعهداتش در زمانی که این تعهدات سر رسید می شود، تعریف میکنند.
این بررسی کوتاه از دیدگاه های مختلف بیان قبلی که هیچ توافق عمومی در مورد معنای معینی از اصطلاح نقدینگی در جامعه مالی وجود ندارد را تقویت می کند. با این حال نظم و ترتیب تقریبی در مفهوم نقدینگی وجود دارد. اما به نظر میرسد که تعاریف موجود درباره نقدینگی را میتوان طبقه بندی کرد. هر یک از تعاریف نقدینگی را میتوان در یکی از طبقاتی که در زیر بیان می شود جای داد. تعاریف نقدینگی را میتوان در سه دیدگاه زیر جای داد:
۲-۳-۱ نقدینگی دارایی ها